Vanavond geen criminelen op de pijnbank. Wel valt er bij binnenkomst al genoeg te bekijken. Op het podium staat een aantal figuren opgesteld in felgekleurde jurken en toga’s, tunieken met prints, Timberlands eronder, hun gezichten beschilderd met stippen en strepen. Fotografe Airich vertelt ons dat we vanavond een glimp opvangen van een planeet die voor het menselijke oog normaal niet zichtbaar is. De figuren die we zien zijn ook het onderwerp van de foto’s die op groot scherm achter haar verschijnen. De figuren kennen allemaal hun eigen krachten en hun eigen mythen. Het zijn kruisingen tussen goden en superhelden ‘en ik hoop,’ zegt Airich, ‘dat als er nood uitbreekt ik gered word door een van hen en niet door iemand in een superheldenpak.’
Wanneer de figuren het podium hebben verlaten en planeet Airich zich weer aan ons oog heeft onttrokken neemt Ksenia Shestakovsky ons mee naar een uithoek van de aarde: de Duitse Ebay. Daar gaat zij dagelijks opzoek naar zogenaamd ‘emotional furniture’ dat ze deelt op haar populaire Instagramaccount Decor Hardcore. Op het scherm zien we de meest opzienbarende interieurs aan ons voorbij trekken; bedden in de vorm van een roze oester, gouden toiletten, een piano bezaait met Swarovski-stenen, een stoel van haar. ‘Ik kan niet zeggen dat ik het mooi vind,’ vertelt Ksenia, ‘maar ik kan ook niet stoppen met ernaar te kijken.’
Ook Hania Sobolweska kijkt ademloos naar de parels van de Duitse Ebay. Wanneer ze het podium betreedt houdt ze een vurig betoog voor het anti-minimalisme. Om dat concept in de praktijk te brengen bedacht ze de ‘East European Essential Bag’. In tien minuten ondergaan we een kleine cursus Oost-Europees interieur. We leren over de juiste kleurcombinaties (groen/roze, oranje/bruin en blauw/geel) en over multifunctionele Maria-beeldjes waar je er minimaal drie van op tafel moet hebben staan. Hania vertelt over het belang van verzamelen (je weet maar nooit wanneer iets van pas kan komen) en bedekken (je weet maar nooit of je iets opnieuw kan kopen). En over rauwkost: essentieel voor de Oost-Europese keuken, maar zeker ook voor de Oost-Europese sfeer, wie zijn gasten thuis wil laten voelen zet een geopende pot gefermenteerde kool onder de eettafel.
We zijn nog enigszins bedwelmd door de koolgeur als dichter en tuinier Iwder de la Parra plaatsneemt achter de microfoon. Binnen een minuut is de sfeer in Theatrum Anatomicum totaal omgeslagen. We vergeten onze joligheid en worden acuut Iwders universum ingetrokken, waar gierzwaluwen na een lange periode terugkeren maar hun broedplek niet meer kunnen vinden. Die zijn door mensenhanden ergens anders naar toe gebracht en we vragen ons in stilte af wat wij zouden doen als onze voordeur een aantal meter was verplaatst.
Na de pauze geen kunstenaar op het podium, maar een film van Hamza Halloubi. Schokkerige camerabeelden laten ons het huis van een kunstenaar zien die ervoor koos niet uit zichzelf in de openbaarheid te treden. Op het scherm zien we opgestapelde plastic zakken, afval waarin geen objecten meer te ontdekken zijn. ‘He collects everything,’ horen we de voice-over zeggen, ‘he doesn’t exclude, he doesn’t allow anyone to collect his art.’ We kijken toe hoe de kamers met ongeorganiseerde troep zich vermeerderen en hoe de voice-over twijfelt: ‘I have doubts about his work, but his work has also doubts about me.’
Na de film van Hamza worden we aan het werk gezet. We sjouwen stoelen naar de zijkant van de ruimte zodat de vlakke vloer vrijkomt, we worden verzocht te gaan zitten op onze hurken, billen, knieën. Er wordt een matras over ons heen getild dat blauw licht geeft. Daarop neemt Tycho Posthumus plaats, de capuchon van zijn hoodie tot over zijn ogen getrokken. Vanaf zijn laptop bestuurt hij een reeks bewerkte beelden die we op het scherm te zien krijgen. Blauwe badslippers, vingers met sop, hoge kerkramen, zesarmige figuren, schilderijen van goddelijke interventies, een eindeloze trap. Op een tweede scherm worden de dezelfde beelden uit elkaar getrokken en in elkaar geschoven. Op de achtergrond klinkt een machtig koor.
De publieksparticipatie lijkt voor het einde van de avond bewaard te zijn. We worden verzocht te ruimte te verlaten en naar een atelier op de tweede verdieping geleid. Wat onwennig verzamelen we ons bij de ramen, de Nieuwmarkt is inmiddels volledig in wit gehuld. Wanneer we weer naar boven gehaald worden klinkt er muziek door de speakers. We zien drie legendary children uitdagend op tafels zitten, daarachter een film, opgenomen in wat een oud pakhuis lijkt. De performance is een samenwerking tussen Joeri Woudstra, Yamuna Forzani en Kiki House of Angels en voelt als een viering van acceptatie, gelijkheid en vrijheid van seksualiteit. Naarmate de performance vordert wordt er steeds heftiger gevogued, waarbij wij, het publiek, strak in het oog worden gehouden. De sfeer is zo intens dat er bij het applaus opgelucht wordt gefloten en gejoeld.
Curator Jan Hoek sluit de avond af. We dansen op de plaatjes van DJ Andy Moore. Sommigen proberen voorzichtig een kleine vogue om de manmoedige poging al gauw te staken, het is moeilijker dan het eruit ziet. Daarna trekken we de besneeuwde stad in, de nacht tegemoet.
