Ik denk dat voor iemand als ik die gewend is niks te begrijpen Lost en Found de ideale avond is. Ik ga er een beetje heen zoals ik vaak over straat slenter: dan zie ik een eend met 1 pootje en daar kijk ik even na, dan ben ik even in gedachten verzonken en zie ik een snackbar met een grappige naam waar ik even om grinnik en vervolgens word ik aangesproken door iemand van de Hare Krishna die met mij over veganistisch koken wil praten. Er gebeuren dingen en ik laat het over me heen komen.
Dit jaar zijn er twee keer verslagen geschreven door mensen die waren gaan zitten om het te begrijpen. De ene was Henk Beerekamp van NRC Handelsblad die als een echte journalist alles wat er gebeurde op de waarheid wou toetsen. De andere was de controversiële schrijver Jamal Ouariachi die allemaal dingen zag die hij niet kon plaatsen en geen andere mogelijkheid zag een parodie ervan te maken: een elitaire moeilijke kunstavond vol vieze experimenten. Toch durf ik te zeggen dat beiden mannen waarschijnlijk één van de interessantste avonden sinds tijden hebben gehad, en dat het onbehagen vooral in hun hoofd zat: in het willen begrijpen.
Het mooie van Lost & Found (en misschien ook wel van het leven) zit hem niet altijd in de grote lijn, het zijn juist de kleine momentjes, observaties inzichtjes, ongemakkelijke situaties en mooie zinnen die het de moeite waard maken.
De leukste dingen van de avond-lijstje
-Ome Omar negeerde totaal dat hij optrad in de Waag voor op stoeltjes zittende intellectuelen met een serieuze gezichtsuitdrukking. Hij deed gewoon alsof hij optrad in een dampende disco vol schuddende meisjesbillen.
-'Yo waag, hebben jullie er zin in?' riep hij toen hij opkwam. Stilte. Ongemakkelijk gelach.
-Ik kan rapteksten nooit zo goed volgen, maar begreep wel dat hij ervoor gekozen had deze avond enkel humoristische vrouwonvriendelijke teksten voor te dragen. (bijvoorbeeld over een ho-bot, een vrouw die net als een robot precies doet wat jij zegt)
-Ik kan me voorstellen dat als ze de tape van de clip waar ze het begrip 'ho-bot' lanceren niet waren kwijt geraakt het nu in de Van Dale zou staan.
-Ik was fan van de zin: 'Lost & Found had mij benaderd en ze vroegen of ik shit had die bij hun shit paste.'
-Juist omdat al zijn teksten zo vrouwonvriendelijk waren was het toch dat Omar ook menselijke eigenschappen bezit: samen met een hele hotte vriend had hij een lied gemaakt over zijn ex waarin ze allemaal 'fucked up shit' over haar zongen, toen ze het lied wilde uitbrengen was het toch niet uit. Ze besloten het lied niet uit te brengen. Ik keek de zaal rond in de hoop een verraste niet meer ex-vriendin te zien, maar zag enkel een vrouw die verdomd veel leek op Marga van Praag.
-De vriend van Omar was dus heel hot. Als z'n vriendin het alsnog uitmaakt, zal ik mezelf aanbieden.
-Na zijn optreden vroeg Omar een applaus voor zichzelf.
-Curator Sonja Lau praat met een Duits accent, wat het niet makkelijk maakte haar te begrijpen, maar wel leuk luisteren is. Alles wat ze zegt zegt krijgt een licht erotisch SM-achtig randje.
-Haar werk gaat over iets als utopische muziek van inmiddels vergaande regimes en die weer opnieuw laten spelen door orkesten in Armenië. Ik denk: 'Wauw! Ik begrijp maar zo weinig van wat ze zegt, terwijl ze waarschijnlijk een enorm versimpelde versie van haar verhaal vertelt, dus zal ze nog oneindig veel meer kunnen vertellen over dit specifieke onderwerp waar ik niks van afweet.'
-Ook dacht ik: 'Wat is de wereld toch rijk als mensen zelfs van het meest kleine niche onderwerp hun beroep kunnen maken. Vooral omdat dat betekent dat niet alleen Sonja geïnteresseerd is in muziekcomposities van gevallen regimes, maar er zoveel anderen in geïnteresseerd zijn dat zij er van kan leven.'
-Af en toe laat ze een liedje horen en dan moeten we onze ogen dicht doen. Ik denk terug aan mijn vroegere CKV-leraar, Oscar Maarleveld, die ons filmmuziek liet horen en ons vroeg tot in detail op te schrijven wat we voor ons zagen. Het echte filmfragment bleek later altijd overeenkomsten te hebben met wat zij zagen.
-Bij haar muziek stel ik me vissen voor die om elkaar heen dansen en uit het water springen en al dartelend in mensen veranderen.
-Dan opeens blijkt dat ik toch in staat ben te begrijpen waar haar werk over gaat (door een vraag uit de zaal). De orkesten die de utopische symfonieën opnieuw spelen doen dat niet foutloos. Dat is symbolisch: het laat zien dat wat toen utopisch was, inmiddels is ingehaald door de tijd.
-Ik denk: hoera! Ik ben toch niet dom!
-De Indische theatermaker Bo Tarenskeen vertelt dat hij vroeger met een Joodse vriend wedstrijdjes deed wiens familie het meest geleden had.
-Ik vraag me af hoe dat gaat. 'En toen moest mijn oma haar eigen tenen opeten nadat die waren gaan schimmelen in het kamp. Punt voor mij! 8-9. Nu jij weer!'
-Ik leer dat er een verschil is tussen Indonesiërs en Indo's, en dus ook tussen Indonesisch en Indisch. Indonesisch houdt in dat je familie niet gemend is met Nederlanders. Indisch houdt in dat je familie wel is gemend met Nederlanders.
-Er is verwarring in de zaal. Ik ben altijd blij als blijkt dat andere mensen dingen ook verwarrend vinden. Waarom is dit naamverschil-gedoe alleen met Indonesië zo, en is er niet ook een speciale naam voor bijvoorbeeld Hongaren en Nederlanders die samen een gezin vormen. Hongarezen? En hoe verwarrend wordt de wereld als voor elke mix-vorm een aparte naam zou bestaan.
-Ook leer ik dat er ongeveer 2 miljoen indo's in Nederland wonen. Dat is 1 op de 8. Dat betekent dat er meer Indo's in Nederland rondlopen dan homo's.
-Dat we dit niet allemaal doorhebben komt omdat heel veel Indo's helemaal niet meer als Indo herkenbaar zijn: zo zijn Frits Bolkestein, Kim Feenstra en Geert Wilders eigenlijk allemaal Indo's.
-De voorstelling die Bo Tarenskeen nu aan het schrijven is gaat over Indo's die van nature de neiging hebben nooit boos te zijn. Over wat betekent het om nooit boos te zijn. Ik ben ook nooit boos, wat misschien wel hetzelfde is als heel enthousiast blijven als je ergens niks van begrijpt.
-Ook over het filmpje dat de broers Florian and Michael Quistrebert hebben gemaakt als inspiratie voor hun schilderijen, ben ik heel enthousiast, terwijl ik er niks van begrijp.
-We zien 7 minuten lang beelden door elkaar gemixt die het midden houden tussen psychedelische zwart-wit patronen en storingsbeelden van tv. Het is verschrikkelijk onprettig en enorm verslavend om naar te kijken.
-Vervolgens krijgen we niet de schilderijen te zien waar deze filmpjes toe geleid hebben. Een keuze die ik niet helemaal begrijp, maar die er wel voor zorgt dat ik de rest van de avond zelf probeer voor te stellen hoe die schilderijen er uit zien. Een licht frustrerende bezigheid, want het kan net zo goed dat het hun inspireert om Middeleeuwse Russische kerken te schilderen. Je weet het nooit bij kunstenaars.
-Marga van Praag komt het podium op! Het is echt Marga van Praag!!!!!!! Marga van Praag van het Jeugdjournaal!!!!
-Ze komt enigszins vloekend het podium op: 'Dit is zo gênant! Al die mensen hebben echt iets te vertellen en ik moet hier maar gewoon een beetje verhalen komen vertellen!'
-En het is waar dat het niet duidelijk is waarom zij hier familieverhalen komt vertellen, maar who cares: het is Marga van Praag!
-Bovendien kan Marga van Praag fantastisch vertellen. Ze vertelt over een groentevrouw met twee gehoor-apparaten en draadjes uit haar neus en begint vervolgens na te doen met wat voor accent die groentevrouw praat.
-Marga van Praag gaat het podium af. Het was Marga van Praag!!!!! Marga van Praag van het Jeugdjournaal!!!
-Jan Willem Petersen is een architect die onderzoek doet naar bouwen in conflictgebieden. Hij spreekt prachtig Engels en zijn verhaal is ingewikkeld, maar zelfs voor mij goed te volgen. Als je er inhoudelijk alles over wilt weten moet je hem maar even Googlen.
-Een feitje dat niet helemaal verbaasd, maar toch shockerend is: in Afghanistan zijn of waren 44.000 verschillende bouwprojecten gaande die allemaal mislukken omdat ze door militairen worden bedacht en niet door architecten die nadenken over de specifieke omstandigheden van het land.
-Achter mij in de zaal zit de vriendin van Jan Willem Petersen: Afke Reijenga. Ik heb haar ooit geïnterviewd toen ik veertien was en zij nog samen met videokunstenaar Micha Klein het meest opvallende stel van heel Amsterdam was. Aafke vertelt me dat ze inmiddels 44 is, maar nog steeds ziet ze er uit als een betoverend mooie elf.
-Jan Willem heeft gedurende zijn presentatie continu de behoefte om in een donker hoekje te gaan staan en daar zijn verhaal te doen. Dat wordt grappig als vanuit de zaal gevraagd wordt of het niet gevaarlijk is in Afghanistan en hij drie tips kan geven om daar niet dood te gaan, en zijn stapjes naar het donker opeens in een heel ander licht komen te staan.
-Ook leuk entertainment is een man in de zaal die het racistisch vindt om te vragen of het gevaarlijk is in Afghanistan. Hij wil verder ook niet uitleggen waarom dat een racistische vraag is, want: 'Het is gewoon een racistische vraag. Echt waar!'
-Dan komt Kenneth Herdigein het podium op. Ik weet niet wie hij is en waarom hij gevraagd is, (Ik zat niet op te letten toen hij werd aangekondigd.) maar hij heeft een boekje in zijn hand en als hij daaruit begint voor te lezen word ik gehypnotiseerd door zijn stem. Ik zou wel voor eeuwig naar zijn stem willen luisteren, die klinkt als die van een goedaardige tovenaar uit vervlogen tijden.
-Af en toe dringen zinnen tot me door die ongeveer zo gaan: 'een rozenblad dat geblazen door de warme boslucht…..' en dan denk ik weer even alleen 'MOOISTE STEM OOIT! MOOISTE STEM OOIT!' en dan hoor ik 'haar lippen krulden om, van haar mondje droop een kettinkje druppels, en alwaar die de grond raakte bloeiden bloemen op…..' en ik denk weer: 'MOOISTE STEM OOIT! MOOISTE STEM OOIT Alsjeblieft, hou nooit op met praten.'
-Als slot zien we een filmpje waarin een jongen balanceert met zijn lijf op het hoofd van een andere jongen. De makers zijn Roeland Otten en Alonso Vazquez. Het duurt niet zo lang en ik zou het filmpje graag nog een keer willen zien want terwijl ik het keek dacht ik enkel: 'Mooiste stem ooit, alsjeblieft kom terug in mijn leven!' en ook dacht ik: 'Nu is het wel weer genoeg, ik wil nu gewoon een biertje.' Ook wat een biertje precies is, begrijp ik niet helemaal, maar ik vind het wel heel lekker.
