Sinds 1997 heeft Lost & Found meer dan 200 avonden voor verdwaalde beelden en geluiden samengesteld. Kunstenaars, schrijvers, wetenschappers en muzikanten laten werk in ontwikkeling zien, experimenteren of tonen werk dat (nog) niet in hun oeuvre past. Een specifiek en uniek podium voor divers en hybride werk dat in een museaal circuit geen plaats heeft.

Lost & Found

Steim

18–10–2013

Redactie
Alma Mathijsen
Julia van Mourik
Yeb Wiersma

uitnodiging & leader
Elisabeth Klement

Sponsors
Mondriaan Fund
Amsterdam Fund for the Arts
Steim
robstolk

Volgende L&F
8 november

Dat wat er niet gezegd wordt

Pieke Werner

Lost & Found vond onlangs plaats in Steim  (STudio for Electro-Instrumental Music).
Het was een avond die verdacht veel draaide om het verhullen en onthullen van informatie, het onleesbaar of leesbaar (proberen te) maken van een geheime boodschap en het onherkenbaar maken van de verzender.
Ik was erbij en ging op zoek naar het verborgen motief van de avond. 

Abeltje en Onkeltje zetten de toon. Terwijl de gasten binnen komen, klinkt het jaren 90 nummer Mister loverman.
Wie was in godsnaam die Shabba Ranks, vraag ik me af. Ik weet nog dat we op de basisschool naar aanleiding van deze hit voortdurend ‘Shabba!’ riepen. En dat kwam vooral door een overblijfmoeder die in die tijd vaak op het plein stond. Wat we met dat ‘woord’ bedoelden, wilde ze van ons weten. Dat gingen we haar niet vertellen. De suggestie van een onderlinge geheimtaal wakkerde in ons iets triomfantelijks aan, en we gingen ons expres heel mysterieuzer gedragen, herinner ik me.

lees verder

Ondertussen is er in Steim al aardig wat publiek gearriveerd. Af en toe klinkt de robotachtige vrouwenstem van google translate door de zaal:
A night of strange immages and sound.
A sound of stray immages and night.
A straw of sound immages and knight.
Zegt de stem. Daarbij verschijnen in rap tempo plaatjes op het beamer scherm, maar ik krijg amper de tijd ze te herkennen. Het licht in de zaal gaat uit, en we worden welkom geheten. De maker van de leader wordt aan ons voorgesteld.
Elisabeth Klement heet ze, en ze drukt haar rug krampachtig tegen haar stoelleuning aan, omdat iedereen haar kant op kijkt.
Gelukkig leidt de eerste presentatie van Abel van Gijlswijk snel de aandacht af.
Hij heeft de brutaliteit gehad om een videoclip te maken, waarin hij verkondigt dat hij Leonardo DiCaprio is.
Abel legt uit dat hij voor dit lied geïnspireerd is door Lil B. Deze rapt namelijk:
I’m Paris Hilton.
Fuck you, I’m paris Hilton.
Micheal Jackson, Paris Hilton, Leonardo DiCaprio: het zijn volgens hem allemaal symbolen.
Door zichzelf Leonardo DiCaprio te noemen, laat Abel van Gijlswijk zien dat je deze symbolen ook als kostuums kunt zien.
‘En verder mensen, doe je best op school, en betaal belasting!’ zegt hij, en de mensen klappen. Wat zou de overblijfmoeder van de basisschool van deze presentatie vinden, vraag ik me af. Waarschijnlijk heeft Abel van Gijlswijk haar rode vlekken in haar hals bezorgd.

Dan is Ruben Pater aan de beurt.
‘Please: don’t bring out this information,’ verzoekt hij, ‘don’t twitter it or anything.’ Lijkt het zo, of trilt zijn stem? 
Pater laat zien hoe zijn software een gezicht onherkenbaar kan maken met blauwe vlakken, terwijl je nog steeds kunt zien dat het een gezicht is.
Dit is vooral handig in landen waar de media sterk gecensureerd wordt. Het is de bedoeling dat het een app. wordt voor op je telefoon, waardoor gewone mensen toch hun verhaal kunnen doen. 
Ik beeld me een vrouw in die haar boerka uittrekt.
I’m Al Qaeda.
Fuck you I’m Al Qaeda.
Rapt ze vanachter haar blauwe masker, en ik lach.
Nerveus kijkt de overblijfmoeder mij aan.

De volgende presentatie wordt gehouden door Michael Portnoy. Hij gaat ons meer vertellen over het begrip ‘steganografie’: het verbergen van informatie binnen andere informatie.
Zo kon je vroeger in het oude Griekenland een boodschap verbergen in het hout onder een wasplaat.
Ook werd in oorlogstijd wel eens iets op een hoofdhuid getatoeëerd, maar dan moest je daarna wel wachten tot het haar er weer was aangegroeid.
Moderne steganografie houdt zich meer bezig met cryptografie: het ontcijferen van een code.
Portnoy demonstreert wat stretch timing  betekent: het verbergen van informatie in de stilte.
‘Did you got my letter…Joey?’ zegt hij.
En begint te tellen tussen de woorden ‘letter’ en ‘Joey’. 
Volgens hem betekende de stilte: ‘It’s not coming’
De zaal lacht ongelovig, Portnoy komt met een tweede voorbeeld.
‘She came as dull woman, … someone famous.’ Weer  begint hij te tellen, dit maal in de pauze na ‘woman’. Deze stilte betekende volgens hem: ‘Tonight, at 9 o’ clock.’
Ik zit met mijn aantekeningenboekje op schoot en schrijf voor de zekerheid alles op. Als een voor een raadsel geplaatste rechercheur die het telefoongesprek tussen twee drugsdealer afluistert.
‘Het is inderdaad erg moeilijk om een code te kraken, wanneer je geen idee hebt naar welke informatie je precies op zoek bent.’ geeft Portnoy toe.
‘Kan iemand me misschien uitleggen wat hier aan de hand is?’ probeert de overblijfmoeder.

Wie zich op een heel andere manier met stilte bezig houdt, is Oscar Jan Hoogland. Hij heeft een grammofoonplaat meegenomen, die wel groeven heeft, maar waar geen muziek op staat. Deze ‘stilte’ heeft hij bewerkt met een staalborstel.
Oscar Jan gaat zitten op een stoel achter een tafel waar zijn platenspeler op staat, en leest voor uit een obscuur boekwerk.
Ik snap niet hoe het precies mogelijk is, maar achter de rug van Oscar Jan projecteert het draaiende vinyl een viertal disc-vormige reflecties op de donkere muur. De reflecties zien eruit als gouden sterrenstelsels. Oscar Jan onderbreekt zijn voorleessessie om over star track te prate en over de mogelijkheid van een ontzettend grote grammofoonplaat: eentje waar hij in zou kunnen  kneden, eentje waar hij muziek mee zou kunnen boetseren. Hij glimlacht verzaligd bij dit idee. We luisteren nog even naar zijn eigenhandig bekraste plaat, die steeds woester begint te kraken, op een almaar sneller wordend ritme, en dan is het afgelopen.

Nu komt Leva Miseviciute met haar performance ‘Slow Loris’. Ze praat en beweegt alsof ze in een sterk vertraagde film zit.
‘Mmmmilion hair follicols are sprouting … right … nowwww…’
Haar stem is diep en donker, resoneert en penetreert.
Ik denk aan het tatoeëren van een geheime boodschap op een kaalgeschoren hoofdhuid. Erg omslachtig wel-denk ik nog, maar dan wordt alles leeg en oeverloos in mijn hoofd door de hypnotiserende stiltes in de performance. Zelfs de overblijfmoeder schudt na afloop even met haar hoofd, alsof ze uit een droom ontwaakt.
Snel herpakt ze zich. ‘Onsmakelijk.’ zegt ze snuivend.

Kai Hugo alias ‘Palmbomen’ maakt elektronische muziek met analoge middelen. Zijn blonde haar is lang en slordig. Hij besteedt nooit meer dan één avond aan een nummer.
We luisteren naar een door hem uitgekozen track, terwijl hij vertelt over zijn intuïtieve aanpak.
Zijn muziek heeft iets waardoor ik me op een tropische eiland waan. Hugo zelf staat weerloos maar dapper voor het publiek.
Iemand in de zaal vraagt hem: ‘Wat vindt je moeder ervan dat je de hele avond op haar zolder muziek zit te maken?’
Kijk, dát vind de overblijfmoeder nou een zinnige vraag.

Als contrast met de ongekunsteldheid van Palmbomen komt Veronica Ditting met een grote doos vol uitnodigingen voor modeshows.
Dik karton, reliëf, stof, folie, letters die soms wel in negen lagen geprint zijn…
De uitnodigingen kunnen ook objecten zijn, zoals tassen met een rits, of enveloppen met airbag-achtige compartimenten, of enveloppen met een klein spiegeltje dat je moet uitklappen (Prada). Het kan ook een portemonnee zijn, of een survival kit (Kenzo), of een zaklampje (Marcela). 
Georgio Armani bedenkt allerlei manieren om de uitnodiging in te verpakken, zoals enveloppen, en mapjes met linten.
De overblijfmoeder maakt de bovenste knoopjes van haar blouse los en wappert zichzelf koelte toe.
Helaas voor haar is het nog altijd niet afgelopen.

Als laatste gasten van deze avond komen Carl Haasse en Steve Bouwden naar voren.
Hun presentatie gaat over een tijdschrift dat ze maken over de uitvinder van the flexible straw.
Eerst vertellen ze ons dat het vrij lang duurde voordat duidelijk was welke ribbels de meeste buigbaarheid opleverden. En dan worden we middels een verhaal  meegenomen naar een zolder uit het verleden, waar de uitvinder ooit waanzinnige bouwwerken maakte met duizenden rietjes, waarvan hij de uiteindes in elkaar schoof.
Hebben deze mannen dit verzonnen? vraag ik me af. 
En hoe ga ik eigenlijk een samenhangend verhaal schrijven over deze avond?
Ik stel mezelf gerust met de gedachte dat het vaak juist het ongerijmde is, dat als kenmerkend kan worden gezien voor het verloop van een geschiedenis. Zoals dat het rietje flexibiliteit krijgt vanwege zijn ribbels, zo maken de onregelmatigheden het mogelijk om losse fragmenten toch nog naar elkaar toe te buigen, en tot een geheel te smeden.
‘En als je deze beeldspraak te geforceerd vindt,’ zeg ik tegen de overblijfmoeder, ‘dan kijk je maar door deze open constructie heen, naar de lege plekken er tussen in.’
De overblijfmoeder hapt naar adem en staat op. ‘Hier kom hier nooit meer!’ roept ze overspannen. 
Waarna Abel en Omar een nieuw lied opzetten, alsof er niks aan de hand is. Om me heen lopen de mensen langzaam de zaal uit.

sluit

<p>Julia van Mourik en&nbsp;Veronica Ditting</p>